Coders, niet code: Hoe coders publieke organisaties kunnen versterken
open source publieke sector coders
8 oktober 2024
In de publieke sector ligt steeds meer nadruk op open source code. Vaak wordt gedacht dat software-oplossingen als kant-en-klare producten in processen kunnen worden geplaatst om verandering te bewerkstelligen. Maar de echte sleutel tot succes ligt niet in de code zelf, maar in de mensen die de code maken – de coders. Coders zijn getraind in het analyseren van problemen, het vertalen daarvan naar technische oplossingen, en het continu verbeteren van de architectuur van die oplossingen. Zo zorgen ze voor goed presterende en onderhoudbare systemen. Vaardigheden die niet alleen gebruikt kunnen worden voor software, maar ook voor het verbeteren van de organisaties waarin zij werken.
Coders als veranderaars: van software naar organisatieverbetering
Een coder is veel meer dan iemand die code klopt. Wat coders uniek maakt, is hun vermogen om problemen snel te doorgronden en om te zetten in oplossingen, die ze vervolgens organiseren binnen een duidelijke, schaalbare structuur – de softwarearchitectuur. Maar dit vermogen stopt niet bij code. Het proces van iteratief verbeteren dat coders dagelijks toepassen op hun codebases, kan net zo goed worden toegepast op de structuren en processen binnen een organisatie. Door coders onderdeel te maken van zelforganiserende teams in de primaire processen, kunnen ze bijdragen aan het optimaliseren van de organisatie zelf, op dezelfde manier waarop ze hun code continu optimaliseren.
Coders in zelforganiserende teams: het potentieel benutten
Coders zijn gewend om hun software continu te reorganiseren, te structureren en te verbeteren. In plaats van hen te zien als slechts “de technische mensen”, moeten ze actief betrokken worden bij de bredere teams waarin ze werken. Door coders op lange termijn onderdeel te maken van zelforganiserende teams, kunnen ze hun expertise gebruiken om mee te denken over de werking van de organisatie. Ze zijn getraind in het zien van inefficiënties en het vinden van oplossingen: skills zijn die onmisbaar zijn om organisaties continu te verbeteren.
De “open source mindset” draait om transparantie, delen, en samenwerking.
Een coder kan dus veel meer doen dan alleen de code voor oplossingen inkloppen. Ze kunnen helpen met het herstructureren van processen, het optimaliseren van workflows en het iteratief verbeteren van zowel de technologie als de manier waarop teams samenwerken, zowel in structuur als met ondersteunende tooling. Dit maakt hen van onschatbare waarde in moderne digitale organisaties.
De open source en hacker mindset als motor voor verandering
Coders die werken binnen open source gemeenschappen hebben bovendien een manier van werken die publieke organisaties zou moeten inspireren. De “open source mindset” draait om transparantie, delen, en samenwerking. Coders delen hun werk, leren van anderen en verbeteren oplossingen iteratief. Deze manier van werken kan ook binnen organisaties worden toegepast. Wanneer coders actief betrokken zijn bij zelforganiserende teams, kunnen ze deze mindset introduceren en bevorderen, waardoor organisaties wendbaarder worden en meer leren van elkaar.
Daarnaast is ook de “hacker mindset” belangrijk: coders experimenteren voortdurend, proberen kleine verbeteringen uit, en optimaliseren processen op handige plekken. Dit iteratieve proces leidt tot voortdurende innovatie en verbetering. Publieke organisaties zouden deze aanpak moeten omarmen door coders de ruimte te geven om te experimenteren en te verbeteren, niet alleen in hun code, maar in het functioneren van de hele organisatie.
Infrastructuur en ondersteuning door een Open Source Program Office (OSPO)
Om coders deze bredere rol te laten spelen, moeten organisaties hen niet alleen zien als techneuten, maar als veranderaars die een cruciale rol spelen in de voortdurende verbetering van processen en structuren.
Een goede stap om coders optimaal te laten bijdragen aan organisatieverbetering is de oprichting van een Open Source Program Office (OSPO). Het OSPO biedt de noodzakelijke infrastructuur en stelt standaarden vast om ervoor te zorgen dat coders kunnen werken volgens de principes van open source. Dit gaat verder dan alleen het creëren van technische standaarden; het OSPO zorgt ervoor dat coders worden gefaciliteerd en zelfs aangemoedigd om op een open en collaboratieve manier samen te werken. Het is de taak van het OSPO om de weg vrij te maken voor coders om niet alleen code te delen, maar ook ideeën, ervaringen en oplossingen, zodat ze vanuit verschillende teams en afdelingen kunnen leren en hergebruiken wat werkt.
Door te zorgen voor de juiste tools, platformen en standaarden, creëert het OSPO een omgeving waarin open source werken een integraal onderdeel wordt van de cultuur. Dit stimuleert samenwerking en zorgt ervoor dat oplossingen snel kunnen worden geïmplementeerd en verbeterd. Coders worden zo niet alleen ondersteund, maar ook uitgedaagd om actief bij te dragen aan de voortdurende innovatie van zowel de technologie als de organisatie zelf.
Community time en langdurige betrokkenheid
Daarnaast is het essentieel dat developers tijd krijgen om te experimenteren, van elkaar te leren en samen te werken. Een gestructureerde “community time”, bijvoorbeeld 10% van hun werktijd, zorgt ervoor dat coders niet alleen werken aan hun projecttaken, maar ook kunnen bijdragen aan bredere oplossingen die meerdere teams ten goede komen. Tijdens deze tijd kunnen zij ideeën uitwisselen, best practices delen, en gezamenlijk werken aan oplossingen die passen binnen de open source infrastructuur die door het OSPO is opgezet.
Het OSPO speelt hierbij ook een faciliterende rol door ervoor te zorgen dat er platforms en processen zijn waar deze samenwerking kan plaatsvinden. Door coders op lange termijn te betrekken bij teams, worden ze niet alleen technische experts, maar ook strategische veranderaars die voortdurend bijdragen aan de verbetering van zowel technologie als organisatie. Dit zorgt ervoor dat innovatie niet stopt bij de implementatie van software, maar een doorlopend proces is dat de hele organisatie raakt.
Conclusie: Zet coders in als drijvende krachten achter organisatieverbetering
Publieke organisaties moeten coders niet langer alleen inzetten om code te schrijven. Coders hebben een unieke set vaardigheden die hen uitermate geschikt maken om deel uit te maken van zelforganiserende teams en om mee te helpen met het continu verbeteren van de organisatie. Door hen vanaf het begin bij processen te betrekken en hen ruimte te geven voor experimenteren en leren, kunnen ze niet alleen betere software ontwikkelen, maar ook bijdragen aan de wendbaarheid en het succes van de organisatie zelf. Zo wordt de kracht van coders ten volle benut voor echte digitale transformatie.
Andere aantekenignen
Open source licenties en verdienmodellen
21 januari 2021
Vandaag een leuke Code for NL meetup over open source licenties en verdienmodellen. Walter van Holst van Hooghiemstra en partners vertelde over de verschillende, ook niet juridische, aspecten van deze licenties, waarna er ruimte was voor vragen.
Open Source voor Open Samenwerken
2 september 2019
In de praktijk blijkt de mentaliteit in overheids ICT-projecten vaak nog best wel ‘closed source’ te zijn: pas als het project is afgerond, wordt de code openbaar gemaakt. Vaak duurt het zelfs nóg een paar maanden, omdat de code geschikt moet worden gemaakt voor publicatie.
Het gevaar van priming
25 januari 2021
Zojuist een erg interessante sessie gehad over de mogelijkheid om een "algoritmeregister" te introduceren. Iedereen heeft daar wel iets van een beeld bij, maar bij nadere verkenning blijkt al snel: wat zit er nou eigenlijk in een "register", en wat valt er eigenlijk allemaal onder de noemer "algoritmes". Op die manier wordt het verzinnen van een oplossing een soort taalfilosofische exercitie.